Pomiędzy Opolem a Wrocławiem, tuż nad rzeką Odrą znajduje się miasto znane już z okresu średniowiecza. Mowa o Brzegu, siedzibie książąt brzeskich, wywodzących się z linii Piastowskiej. Skąd wywodzi się jego nazwa? Właśnie z jego charakterystycznego ulokowania. Już w średniowiecznych dokumentach wspominano, iż to osada na wysokim brzegu położona.

Zabieram Was na wycieczkę do miasta pełnego kontrastów. Ile zarezerwować czasu? Jeśli chcesz spokojnie poznać miasto, nie spiesząc się, zaglądając w jego liczne zakamarki to poświęć temu miejscu cały dzień a nie pożałujesz.

Co warto zobaczyć w Brzegu?

Zamek Piastów Śląskich

To dla niego tu przyjechałam. Ów renesansowy Zamek Piastów Śląskich został przebudowany na przełomie XV/XVI wieku przez włoskich architektów. Wcześniej stała tutaj budowla typowo gotycka. Po przebudowie stał się rezydencją panujących na tych terenach książąt, wywodzących się z pierwszej, polskiej dynastii – Piastów. W XVIII wieku uległ zniszczeniu, zachowała się między innymi brama branna. Po częściowej odbudowie zamek służył jako  magazyn wojskowy, spożywczy i solny.

Zamek Piastów Śląskich

Szczególną uwagę przykuwa brama branna, na której odnajdziemy wizerunki księcia brzeskiego Jerzego II i jego żony Barbary oraz popiersie piastowskich władców Polski książąt brzeskich. Tyle w ogóle. Zawiera ona jednak wiele innych szczegółów, którym warto się przyjrzeć.

Dziś porównywany jest i często zwany śląskim Wawelem.

Dziedziniec zamkowy

Zamek jest dostępny dla zwiedzających od wtorku do niedzieli. Więcej formacji na ten temat znajduje się tutaj

Kolegiata świętej Jadwigi

W 1371 roku książę brzeski Ludwik I powołał kolegiatę świętej Jadwigi. Ponad 20 lat później stała się ona miejscem pochówku dla fundatora, co dało początek mauzoleum Piastów brzeskich. Podobnie jak budynek zamkowy, kolegiata ulega zniszczeniu w XVIII wieku, kiedy to król pruski ( wojny śląskie zadecydowały o przejściu Śląska z rąk austriackich w ręce pruskie)wydaje rozkaz zbombardowania miasta.

Kolegiata św. Jadwigi

Kolumna Świętej Trójcy

Tuż obok Zamku, na małym skwerku znajduję się Kolumna świętej Trójcy.  Jest ona darem wotywnym. W 1837 roku Brzeg nawiedziła zaraza. Po jej pokonaniu, rzeźbiarz z Prudnika, mieszkający od dłuższego czasu w Brzegu, stawia dar dziękczynny w postaci tej kolumny.

Kolumna św. Trójcy

Gimnazjum Piastowskie

Również nieopodal Zamku znajduję się Gimnazjum Piastowskie.  W XVI wieku było najlepszym ośrodkiem kształcenia dla młodzieży z Węgier, Czech, śląska, Rzeczypospolitej i państw niemieckich. Wiek później szkoła zyskała prawo nadawania tytułów akademickich. Budynek kilka razy ulegał zniszczeniu. W czasach największej świetności przechowywano w nim ” Kodeks lubiński” z legendą o świętej Jadwidze.

Stare Miasto

Stare Miasto w Brzegu może zaskoczyć swoim wglądem. Przepiękne, historyczne kamienice mieszają się tymi współczesnymi, pozbawionymi jakiegokolwiek charakteru. Układ ulic jest charakterystyczny dla typowych miast średniowiecznych. Uliczki biegną prostopadle i równolegle względem siebie. Do najstarszego budynku zalicza się ten usytuowany na rogu ulicy Jabłkowej( nazwa wywodzi się od handlarzy owoców i występowała już w XIV wieku) i Długiej. Początkowo jednak była to wieża obronna.

Rynek Starego Miasta

Główną atrakcją brzeskiego Rynku jest niepodważalnie Ratusz. Powstały w wieku XVI, wzbogacony w późniejszym czasie dekorację sgraffitową ( dekoracja ścian). Poza Ratuszem warto przeglądnąć się jeszcze kilku kamienicom.

Rynek 18

To mieszczańska kamienica ze zrekonstruowaną renesansowa fasadą. Na frontowej ścianie dostrzec można herb miasta. Kamienica ewidentnie odbiega swoi wyglądem od pozostałych. I to nie tylko ze względu na jej kolorystykę  ale również pod względem architektonicznym.

Sukiennice – fuszerka czy celowe działanie?

To chyba najbardziej charakterystyczna kamienica na brzeskim Rynku. Wzbudza spore zainteresowanie i niedowierzanie wśród zwiedzających. Na pierwszy rzut oka sprawia wrażenie wielkiej fuszerki architektonicznej. Powstała w XV wieku i stanowiła cześć sukiennic. Początkowo od strony wschodniej nie posiadała okien. W ich miejsce wstawiono blendy czyli dekoracje architektoniczne imitujące okna.

Bardzo podobną kamienicę można odnaleźć dosłownie na przeciwko, pod adresem Rynek 2. Ten budynek powstał jednak z połączenia dwóch kamienic. Podczas prac remontowy przeprowadzanych w 1999 również odkryto blendy imitujące okna.

Kamienica Tragsteina

Pod koniec XVIII i na początku XIX wieku mieściła się tu komendantura brzeskiej twierdzy, która była jednocześnie siedzibą króla Prus Fryderyka II. Według podań król, z balkonu położonego nad portalem, uczył mieszkańców miasta jak należy spożywać ziemniaki.

Młyn

Kierując się teraz w stronę Odry warto zwrócić uwagę na potężny, ceglany budynek XIX wiecznego młyna. Tradycje mielenia zboża były znane tu już w średniowieczu.  Poprzedni młyn strawił pożar i w jego miejsce postawiono niezwykle nowoczesny, jak na ówczesne czasy obiekt.

Mennica

Mennica w brzegu działała przeszło 400 lat, od XIV do XVIII wieku i uważana jest za jedną z najdłużej działających na terenie Śląska. Ze względu na ilość emisji monetarnych  i wysoki poziom artystyczny, mennica w Brzegu była, obok Wrocławia i Opola, najważniejszym ośrodkiem  menniczym.

Brama Odrzańska

Tuż nad samą Odrą, w parku Nadodrzańskim, stoi przepiękna brama stanowiącą fragment dawnej, renesansowej fortyfikacji miasta. W zwieńczeniu widoczne jest zawołanie rodowe książąt brzeskich – ” Słowo Pańskie trwa na wieki”. Pierwotnie brama stała w innym miejscu, została tu przeniesiona.

Cmentarz żydowski ( kirkut)

Na obrzeżach miasta, przy ulicy Makarskiego, znajduje się żydowska nekropolia, która funkcjonowała w latach 1801-1937. Na terenie o powierzchni około pół hektara odnajdziemy około 80 macew wykonanych z piaskowca, marmuru i granitu. Część z nich posiada napisy zarówno w języku hebrajskim jak i niemieckim. Bogato zdobione, kryją w sobie motywy typowe dla kultury judaistycznej: dzbany ( przelewanie się wody życia), złamane kwiaty, drzewa (nawiązują do tragicznej śmierci osoby) czy wizerunki zwierząt mające również odpowiednie znaczenie w tej wierze.

Kościoły

Kościół Podwyższenia Krzyża Pańskiego

Tuż przy Zamku znajduję się kościół z XVIII wieku o barokowym wystroju. Wnętrze jest tak fascynujące, że na zapoznanie się z jego przesłaniem zajęłoby zapewne kilka godzin. Nie spotkałam jeszcze tak bogato zdobionej budowli sakralnej!

Kościół pw. św. Mikołaja

Tuż za Rynkiem, na Placu Jana Pawła II umiejscowiona jest świątynia pod wezwaniem św. Mikołaja. Monumentalna, wykonana z czerwonej cegły budowla przyćmiewa swoim wyglądem całą okolicę. Wnętrze dosyć surowe i mało ozdobione. Wyjątek stanowić może gotycki tryptyk z 1500 roku.

Pałac Cukiernika

Nieopodal Zamku, przy ulicy Chrobrego, napotkałam chyba na największą dla mnie zagadkę tego miasta. Pałacyk cukiernika – to zaniedbana, opustoszał willa, popadająca w coraz większą ruinę. Ocalałe i odrestaurowane Trytony z fontanny, stojącej pierwotnie przez pałacykiem ustawiono dziś przed klubem garnizonowym, obok Parku im. J. Czajkowskiego ( na przeciwko budynku  Poczty Głównej).

Płac Cukiernika to nic innego jak willa (tudzież Pałacyk) Lobecka. Od kilkudziesięciu lat znajduje się w rękach prywatnych. Ale skąd określenie Pałacyk Cukiernika? Brzegowianie mówią, że swojego czasu właścicielem tego obiektu był bogaty cukiernik. Ot taka miejscowa „ploteczka”.

Jaki jest Brzeg?

Brzeg niewątpliwie potrafi zachwycać i zaskakiwać. Zarówno pozytywnie jak i negatywnie. To miasto z niesamowitym potencjałem turystycznym, jednak w wielu miejscach bardzo zaniedbane. I to tych położonych blisko centrum. Pomimo to, warto przyjechać do Brzegu i odkryć jego liczne tajemnice.