Śladem cerkwi klucza muszyńskiego.

Cerkwi nigdy dość! Jeśli tylko mam możliwość, to zaglądam do każdej jaką napotkam na swojej drodze. Wokół Krynicy, oprócz cerkwi łemkowskich, rozciąga się jeszcze jeden szlak, należący do Małopolskiego Szlaku Cerkwi Drewnianych. Mowa o cerkwiach, tak zwanego klucza, muszyńskiego.

Cerkwie klucza muszyńskiego.

Muszyna, leżąca na południe od Krynicy Zdrój, tworzyła w czasach historycznych kompleks dóbr zwany starostwem lub po prostu kluczem, kresem czyli państwem na granicy. W tym przypadku chodzi o granicę węgierską. Stąd też wywodzi się określenie cerkwi klucza muszyńskiego.

Ludność zamieszkująca te tereny była różnorodna, przeważała wołosko – ruska, czyli Łemkowie. Mniejszość stanowiła tu ludność polska. Miało to ogromny wpływ na mieszanie się między sobą kultur. Z tego powodu rodowici mieszkańcy, chcąc zaznaczyć swój rodowód, tworzyli m.in. przepiękne cerkwie, sięgając do korzeni ruskich. Ściany pokrywano bogatą polichromią ze scenami z Nowego i Starego Testamentu. Z czasem uległa ona zatraceniu, poprzez jej przemalowanie na przełomie XIX\XX wieku.

Wygląd cerkwi.

By chociaż trochę zrozumieć wygląd cerkwi, warto zacząć od serca budowli, czyli ikonostasu – symbolu nieba, miejsca przebywania Boga. Ikonostas, można powiedzieć, że stanowi cała ścianę w świątyni, złożoną z pięciu poziomów Wszystko ma tu swoje określone miejsce.

Poziom I – stanowią Ikony namiestne i wrota . Po środku umieszczone są wrota carskie, otwierane tylko podczas niektórych momentów nabożeństw. Przechodzić przez nie może tylko kapłan.

Po obu stronach carskich wrót, znajdują się oddzielone ikonami wrota diakońskie. Jak nazwa wskazuje przez nie mogą przechodzić osoby duchowne i pomagające w sprawowaniu nabożeństw. Ikony pomiędzy wrotami nawiązują do patrona\ patronów danej cerkwi, oraz prezentują postać Chrystusa Nauczającego i Matki Boskiej z Dzieciątkiem.

Poziom II – tak zwany świąteczny, przedstawiający najważniejsze święta w roku, zazwyczaj z Nowego Testamentu

Poziom III – czyli grupa Deisis, stanowi ją tak zwana ikona wstawiennicza przedstawiająca Chrystusa oraz Marię i Jana Chrzciciela proszących o łaskę dla ludzi

Poziom IV – Prorocy i Ojcowie Kościoła, wywodzący się ze starego Testamentu

Poziom V – to Patriarchowie ze Starego Testamentu z Bogiem Ojcem lub Św. Trójcą pośrodku.

Podobnie jak w wypadku cerkwi łemkowskich na odwiedzenie 10 punktów należy przeznaczyć 2- 3 godziny, korzystając z samochodu, lub wybrać opcję rowerową, na którą, tak na spokojnie, można przeznaczyć cały dzień. Cerkwie klucza muszyńskiego znajdują się na terenie gminy Muszyna i część z nich została przemianowana na kościoły katolickie ( z zachowaniem ikonostasu), w związku z czym mogą być dostępna do zwiedzenia.

Odwiedźmy zatem cerkwie klucza muszyńskiego

Cerkiew pw. Św. Kośmy i Damiana w Wojkowej