Śladem cerkwi łemkowskich – szlak wokół Krynicy Zdrój.

Mam sentyment do starych budowli. Prym oczywiście wiodą kościoły, ale uwielbiam też zwiedzać skanseny. Do tego dochodzą stare, opuszczone cmentarze z tak zwaną duszą. Przebywając na terenie Beskidu Sądeckiego, przesyconego zawiłą historią swojej przynależności, nie sposób było zlekceważyć ten rejon i nie poszukać pozostałości po dawnych mieszkańcach – przede wszystkim łemkowskiej mniejszości etnicznej.

Krynicki Szlak Cerkwi Łemkowskich

Krynicki szlak cerkwi łemkowskich jest częścią szlaku Architektury Drewnianej, na którym można podziwiać przepiękne, drewniane i murowane dawne cerkwie łemkowskie, wybudowane na przełomie XVIII\XIX wieku.

Łemkowie to duża grupa etniczna należąca do Słowian Wschodnich. Ich nazwa wywodzi się od słowa „łemko”co dosłownie oznacza „tylko” i początkowo było to przezwisko nadane ludności z pogranicza łemkowsko – bojkowskiego.

Kościół Łemków

Na terenach Polski pojawili się już w średniowieczu zajmując się gospodarką pasterką i rolną. Byli wyznawcami kościoła greckokatolickiego. Dzisiaj odnajdziemy pozostałości, tego kościoła w postaci wielu wspaniałych cerkwi oraz starych nagrobków z charakterystycznym krzyżem.

Krzyż kościoła greckokatolickiego ma specyficzny wygląd. W jego skład wchodzą trzy belki poprzeczne. Górna symbolizuje miejsce gdzie Piłat kazał przybić tabliczkę, środkowa przeznaczona jest dla rąk Chrystusa a dolna – to belka pod nogi Jezusa. Jeden koniec belki jest podniesiony wskazując niebo, dokąd udał się Dobry Łotr, drugi jest opuszczony – wskazując piekło, tam gdzie udał się drugi łotr.

Łemkowskie chaty

Dziś, na terenach Beskidu Sądeckiego oraz Niskiego, można odnaleźć pozostałości po Łemkach, wysiedlonych po II wojnie światowej w ramach akcji „Wisła”,w postaci licznych cerkwi i charakterystycznych domostw.

Typowa chata ŁEMKÓW – Chyża

Chaty Łemków nazywano chyżą. Były to zagrody z zewnątrz wyglądające jak jeden budynek jednak złożone były z trzech części: mieszkalnej, inwentarskiej i gospodarczej. Dodatkowo nad całością znajdował się strych, gdzie trzymano siano, które jednocześnie stanowiło izolację budynku. Domostwa budowano z jodłowych lub świerkowych półbali.

Obszar Krynicy Zdrój i jej okolic jest ściśle związany z historią Łemków. Szlak Kulturowy Cerkwi Łemkowskich stanowi pętlę wokół tego miasta. Cerkwie rozrzucone są po całej gminie, dlatego też aby je odwiedzić należy nastawić się na dwie opcje. Wycieczka autem – zajmie około 2 -3 godziny lub rowerowa na cały dzień. Zapraszam na fotograficzną relację szlakiem cerkwi łemkowskich.

Szlak Cerkwi Łemkowskich

Krynica Słotwiny – cerkiew drewniana Opieki Bogurodzicy

Berest – cerkiew drewniana św św. Kosmy i Damiana

W cerkwi znajduje się ikona Opieka Bogurodzicy z 1721 roku. To przed nią podczas Konfederacji Barskiej modlił się Kazimierz Pułaski, dziękując za ocalenie od śmierci.

Polany – cerkiew drewniana św. Michała Archanioła